مقبره رو به نابودی غزالی در ایران - وبلاگ تالار پذیرایی

به گزارش وبلاگ تالار پذیرایی، پنج سال پس از کشف محل دفن غزالی اقدامات قابل توجهی برای بازسازی یا نگهداری آن صورت نگرفته است.

به گزارش وبلاگ تالار پذیرایی به نقل از تی آر تی ترکیه، در اواسط سال 2007 میلادی حفاری اتفاقی و کنجکاوانه به وسیله یکی از ساکنان محلی در زمینی متروک که به عنوان چراگاه برای احشام مورد استفاده قرار می گرفت یکی از بزرگترین گنجینه های دنیا اسلام را آشکار ساخت: مقبره گمشده غزالی فردی که به طور گسترده به عنوان یکی از مهم ترین افراد در تاریخ اندیشه اسلامی شناخته می گردد. یکی از عالم ترین علمای مسلمانی که تا به حال زندگی نموده است.

پیدا شدن مقبره او در شهر تاریخی طوس درست در 24 کیلومتری مشهد دومین شهر پرجمعیت ایران حاصل سال ها جستجو برای یافتن آرامگاه مردی بود که دیدگاه ارسطویی را در خصوص خلقت دنیا به چالش کشیده بود.

با این وجود، 15 سال پس از پیدا شدن مقبره آن مکان هنوز هم در انتظار نوسازی و بازسازی است. مقبره ابوحامد محمد بن محمد غزالی که در سن 53 سالگی در سال 1111 میلادی درگذشت علیرغم تمام دستاورد های او در طول عمرش، هم چنان در انتظار شکوه و احترامی است که شایسته آن می باشد.

تاریخ مدفون

داستان جالبی در خصوص کشف مقبره وجود دارد. یکی از ساکنان منطقه اگرچه متخصص نبود، اما از تاریخ طوس جایی که فردوسی شاعر بزرگ پارسی در آن زندگی می کرد و معروف ترین اثر خود شاهنامه را سرود مطلع بوده است.

گفته می گردد که ساکن کنجکاو به سمت تپه موجود در چراگاه رفته و مجذوب آنان شد و بالای آن را حفر نموده و نشانه هایی از سازه های قدیمی پیدا نموده بود. گزارش شده است که او به مقام های محلی اطلاع داده بود که تیمی را برای بازرسی محل اعزام نمایند.

این تیم بودند که برای اولین بار پایه های گنبدی را بر روی مقبره غزالی کشف کردند در زمینی که اکنون تحت مدیریت آستان قدس رضوی است واقع شده است. محل دقیق قبر غزالی برای قرن ها محل حدس و مناقشه میان علما و کارشناسان اسلامی بوده است.

چندین مقبره دیگر پیش تر کنجکاوی هایی را برانگیخته بودند، اما بعدا تعیین شد که تنها یادبود هایی بوده اند. به عنوان مثال، یکی از آن موارد تنها در چند کیلومتری قبر کشف شده غزالی در حیاط مدرسه ای به نام هارونیه واقع شده است که گمان می رود هارون الرشید خلیفه عباسی آن را ساخته است.

با این وجود، کتیبه ای بر روی مقبره کشف شده با نام متکلم علاوه بر جزئیات دیگر اکنون به طور گسترده ای به عنوان نشانه ای از صحت آن به عنوان مقبره غزالی پذیرفته شده است. علاوه بر غزالی، قبر چهار تن از شاگردان وی نیز در همان نزدیکی کشف شد.

سبک سلجوقی

پایه های گنبد که در ابتدا به صورت هشت ضلعی با ویژگی های معماری سلجوقی ساخته شده بود ایده ای از این که زمانی این مکان چگونه بوده است را ارائه می دهد. این مکان احتمال از تخریب مغول های مهاجم که در نیمه اول قرن سیزدهم از آن سرزمین ها عبور نموده بودند در امان نماند. شرایط ویران شده گنبد گواه دورانی خشونت بار است. با این وجود، به نظر می رسد آرامگاه امروز رها شده است. با حذف چند تکه گچ کاری زشت برای پنهان کردن شکاف ها، هیچ کار خاصی برای بازسازی این گنجینه باستان شناسی انجام نشده است.

این غفلت بیش از پیش شگفت آور است، زیرا ایران به کوشش های زیاد در حفظ قبور با اهمیت تاریخی مشهور است.

آرامگاه غزالی در این زمینه تنها نیست. باید گفت که مقبره نظام الملک محقق ایرانی نیز شرایط خوبی ندارد هرچند شرایطی بهتر از مقبره غزالی دارد. همان طور که تعیین است این دو نام که افرادی از یک جغرافیا هستند در تاریخ تمدن اسلامی جایگاه استثنایی دارند. تاثیر نظام الملک در فلسفه حکومت اسلامی و تاثیر غزالی در اندیشه اسلامی انکارناپذیر است.